Graven, houdt het simpel !

 Zo nu en dan krijg ik per electronische post een vraag om over een bepaald onderwerp te schrijven. Mijn onderwerp voor deze 'tuintaal' stond al vast, ik wilde het namelijk over 'spitten' hebben. Maar nu kwam er op twee november, allerzielen, een mailtje binnen van de heer H. uit D. of ik het eens over grafbeplanting zou willen hebben. Hun tuin is een paar jaar geleden, naar volle tevredenheid, onderhoudsarm door mij ontworpen. Maar nu vergt het graf van schoonmoeder zoveel onderhoud.

Eén november is de herdenkingsdag van aller heiligen, en wordt hier in Spanje, een katholiek land bij uitstek, ruimschoots gevierd. De vrouwen uit het dorp verzamelen bossen met bloemen, ook uit mijn tuin, en luid kwebbelend marcheren ze door de straat naar de, 500 meter buiten het dorp gelegen begraafplaats, waar deze kleurenpracht als het ware geofferd wordt.

In Nederland zal een dergelijke katholieke devotie nauwelijks meer voorkomen, de graven daar zijn ook zo anders als hier, binnen 24 uur ligt men hier onder de grond of in een nis. Het hele jaar zie je in het zwart geklede weduwes met bloemen naar de laatste rustplaats van hun overleden man lopen, de enige beplanting die er op een graf is. Als ik mij een Nederlandse begraafplaats voor de geest haal, zie ik prachtige oude bomen, heggen, coniferen, slingerende paden en rechte vakken met graven voor me. Gedurende enige jaren worden de graven liefdevol verzorgd, maar dan vedrogen de polletjes hei, worden de bosjes bloemen niet meer vervangen en zien de graven er steeds armoediger uit.

Of ze worden meegenomen in het standaard onderhoud van de hele begraafplaats en verworden tot minder persoonlijke rechthoeken. In mijn beroep als tuinontwerper werd ik vaker gevraagd iets bijzonders van een graf te maken. Niet altijd zo leuk en zeker niet zo'n gemakkelijke opgave. Want de plant-omstandigheden, zoals grond en watervoorziening zijn meestal puur slecht. Bovendien praten we over een oppervlakte van twee vierkante meter en daar kun je niet zo veel plantjes op kwijt. Maar dat hoeft misschien ook niet, want het 'met minder meer' principe is op een graf heel goed van toepassing. In mijn herinnering zijn graven, bedekt met een gezonde bodembedekker zoals klimop, maagdenpalm of Pachysandra, het mooist. In het voorjaar enkele bollen die er tussenuit piepen, een buxushaagje of een bloeiende roos op de kop en het geheel krijgt wat hoogte.

In dit 'met minder meer' principe moet je erg oppassen om niet allerlei leuke plantjes, over uit de tuin, of een aardig bloeiend struikje uit de plaatselijke marktstal, er tussen te zetten. Het graf is gedoemd om rommelig te worden. En daar is natuurlijk niks mis mee als de verzorger er tevreden over is, maar dat is vaak waar de schoen wringt.

Mochten de drie bovengenoemde wintergroene, bodembedekkers in uw ogen wat al te 'graverig' zijn, dan kunnen planten als mansoor (Asarum europaeaum), bosviooltjes (Viola odorata), lelietjes van dalen, of Waldsteinia ternata het ook goed doen in de schaduw. Praten we over een graf in de volle zon dan kan een veldje Rosa 'The Fairy', vetplanten zoals huislook of Sedum, havikskruid of muizeoortje (Hieracium), zorgen voor een uitstekende bodembedekking. En met enige creativiteit zijn er tientallen planten te bedenken die geschikt zijn op een graf. Met een paar zakken bemeste tuinaarde en een emmertje gedroogde koemestkorrels kan een graf een weelderig tuintje worden, maar één goede raad, houdt het simpel.